Inhoudsopgave
De bodemverontreinigingsverkenner is een instrument waarmee de Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij (OVAM) de informatie uit het Grondeninformatieregister op een ruimtelijke manier visualiseert. Via dit instrument kunt u verkennen of er (mogelijk) bodemverontreiniging in uw leefomgeving aanwezig is.
Met de lancering van deze verkenner zet de OVAM eind 2023 een stap vooruit in het kwalitatief ontsluiten van de bodeminformatie waarover zij beschikt. Dit instrument biedt (samen met de bodemverontreinigingsfiche) een antwoord op de maatschappelijke vraag naar open en transparante informatie over onze bodem.
De OVAM koos ervoor om de verontreinigingsverkenner te ontwikkelen binnen Databank Ondergrond Vlaanderen (DOV). De ambitie van DOV was van meet af aan om zoveel mogelijk ondergrondgegevens in Vlaanderen samen te brengen in één databank en ze vervolgens beschikbaar te maken voor een zo breed mogelijk publiek. Door deze nieuwe samenwerking worden daar nu ook gegevens over bodemkwaliteit en bodemverontreiniging aan toegevoegd.
Beschikbare bodeminformatie uit het Grondeninformatieregister duidelijk en eenvoudig toegankelijk maken voor het brede publiek.
Een gedetailleerde uitleg over de functionaliteiten van de bodemverontreinigingsverkenner vindt u in de algemene DOV-handleiding.
De OVAM beheert het Grondeninformatieregister (GIR) waarin ze gegevens over gronden opneemt die zij in het kader van het Bodemdecreet ontvangt. Deze databank speelt een belangrijke rol bij de aanpak van bodemverontreiniging en de bescherming van een gezonde bodem in Vlaanderen. Een grond wordt in het Grondeninformatieregister opgenomen in volgende gevallen:
Volgens het Bodemdecreet moet elke risicogrond (grond waar vroeger/nu een risico-inrichting gevestigd is of was) onderzocht worden in een oriënterend bodemonderzoek. Wordt er een bodemverontreiniging aangetroffen, dan zijn mogelijk ook een beschrijvend bodemonderzoek en een bodemsanering noodzakelijk. Via die bodemonderzoeken vult de OVAM systematisch haar Grondeninformatieregister aan met informatie over de bodemkwaliteit en mogelijke bodemverontreinigingen.
De GIS-laag "Uitspraak bodemonderzoeken" vormt de basis van de bodemverontreinigingsverkenner. Zij geeft namelijk per grond (of kadastraal perceel) een samenvatting van de beschikbare informatie in het Grondeninformatieregister. Deze samenvatting beantwoordt de volgende vragen:
De kleur waarmee de grond is aangeduid, biedt een antwoord op deze vragen. Elke kleur komt overeen met een bepaalde uitspraak over de bodemkwaliteit. Hieronder vindt u per kleur (en dus per uitspraak) meer informatie over de betekenis, én vindt u het antwoord op de vragen die hierboven gesteld werden. Klik op de uitspraak waarover u meer wil weten.
Meer info kan u lezen in de bodemverontreinigingsfiche. |
Welke bodemonderzoeken er al gebeurd zijn op een grond en welke verontreinigingen er daarin vastgesteld werden, leest u in de bijhorende bodemverontreinigingsfiche. |
Dit is bijvoorbeeld van toepassing in volgende gevallen:
Welke bodemonderzoeken er al gebeurd zijn op een grond en welke verontreinigingen er daarin vastgesteld werden, leest u in de bijhorende bodemverontreinigingsfiche. |
Dit is bijvoorbeeld van toepassing in volgende gevallen:
Welke bodemonderzoeken er al gebeurd zijn op een grond en welke verontreinigingen er daarin vastgesteld werden, leest u in de bijhorende bodemverontreinigingsfiche. |
Meer info kan u lezen in de bodemverontreinigingsfiche. |
Voor een grond die is aangeduid met een paarse kleur, kan de OVAM geen specifieke informatie vrijgeven door de gegevensbescherming. Bent u eigenaar van zo'n grond? Ga dan naar de Woningpas, daar kan u de beschikbare bodeminformatie voor uw grond te bekijken. |
We krijgen in Vlaanderen echter meer en meer te maken met diffuse verontreiniging, waarvoor er geen duidelijke aanwijsbare bron van verontreiniging is. Zo kan een drukke weg of een spoorweg plaatselijk voor vervuiling zorgen. Ook kan de bodem verontreinigd zijn op plaatsen waar bijvoorbeeld afval werd verbrand of waar overmatig pesticiden werden gebruikt. De mogelijke bronnen en effecten zijn echter erg divers dat een volledige inventarisatie en gericht onderzoek moeilijk is. Bij diffuse verontreiniging is er onder meer kans op gezondheidsrisico’s via consumptie van zelfgekweekte groenten of eieren van eigen kippen. Ga dus zeker na of een grond geschikt is om te tuinieren. Deze en andere bodemzorg-tips vindt u ook in de bodemverontreinigingsfiche. |
Per grond is er ook extra informatie beschikbaar in de attributentabel van de kaart "Uitspraak bodemonderzoeken". Deze vind je terug wanneer je een doorprik doet op een bepaalde locatie. De informatie in de attributentabel is beschikbaar per perceel en verschijnt onderaan in het kaartbeeld. Volgende attributen worden getoond: Object id, Grond id, Kadaster id, Uitspraak, Onder voorbehoud, Risico inrichting, Bodeminfo, Gemeente. Enkele van deze attributen worden hieronder beschreven.
Afbeelding: Een voorbeeld van de attributentabel voor de kaart "Uitspraak bodemonderzoeken"
Per perceel is er aangegeven of de uitspraak al dan niet onder voorbehoud is.
Per perceel is aangegeven of er een risico-inrichting aanwezig is of was.
In deze kolom wordt er per perceel aangegeven of er bodeminformatie beschikbaar is. Er is bodeminformatie beschikbaar als een grond is opgenomen in een bodemdossier en er een bodemrapport beschikbaar is. Zo'n rapport kan eender welk type zijn (een siteonderzoek, een bodemsaneringsproject, een onderzoeksverslag, een melding bodemverontreiniging...), ongeacht de status van dit rapport (goedgekeurd, in behandeling...). Welke bodeminformatie beschikbaar is voor een grond, leest u in de bodemverontreinigingsfiche (zie verder).
OPGELET
Kadastrale wijzigingen hebben een impact op de gegevens in het grondeninformatieregister. Periodiek worden de kadastrale wijzigingen in de bodemdatabank ingeladen maar de koppeling van de nieuwe kadastrale percelen aan de oude kadastrale percelen vereist een manuele actie. Daarom kan het zijn dat de informatie uit het grondeninformatieregister nog niet werd gekoppeld aan het nieuwe kadastrale perceel. De verwerking van een kadastrale wijziging en de beoordeling van de GIR-gegevens voor het nieuwe kadastrale perceel gebeurt standaard bij een bodemattestaanvraag.
Naast de bodemverontreinigingsverkenner lanceerde de OVAM nog een ander, complementair informatie-instrument: de bodemverontreinigingsfiche (zie verder voor meer uitleg). Voor elk perceel is er zo'n bodemverontreinigingsfiche beschikbaar. De toegankelijkheid is afhankelijk van de hoedanigheid van de eigenaar van het perceel (rechtspersoon, natuurlijk persoon, …) en van de lezer (wel of geen eigenaar van het perceel). Voor de paarse gronden kan de bodemverontreinigingsfiche enkel geraadpleegd worden door de eigenaar. Wilt u de fiche zien voor een perceel in uw eigendom? Ga dan naar woningpas.vlaanderen.be en log in.
Doorloop volgende stappen om een fiche te openen voor een bepaald perceel dat niet in uw eigendom is:
De laag "Uitspraak bodemonderzoeken" geeft al een goed overzicht over de toestand en de status van een grond die is opgenomen in het Grondeninformatieregister. Deze informatie kan aangevuld worden met andere kaartlagen die beschikbaar zijn in DOV. Linksonder op uw scherm kan u klikken op "Kaartlagen kiezen". Om het gemakkelijk te maken, hebben we reeds een tab "Bodemverontreiniging" gecreëerd waaronder we alle verschillende kaartlagen samenbrengen die u iets meer kunnen vertellen over de toestand van de bodem.
Op deze plaats in de DOV-inventaris brengen we alle kaartlagen samen die informatie geven over de bodemdossiers bij de OVAM. Naast de "Uitspraak bodemonderzoeken" bieden we hier ook de laag "Bodemonderzoeken en saneringen" aan. In deze laag vindt u welke onderzoeken al zijn gebeurd voor een bepaalde locatie. Ook het dossiernummer waarmee u gerichter informatie kan opvragen bij de OVAM, vindt u daar. Ook dossiers van "Schadegevallen en meldingen" worden aangeboden als kaartlaag.
Hier vindt u alle kaartlagen met betrekking tot boringen, metingen of analyseresultaten. Als een bodemonderzoek wordt uitgevoerd, worden er heel wat gegevens verzameld. Waar er precies geboord werd en welke resultaten dat opleverde, kunt u hier vinden. Op dit moment zijn enkel de gegevens van de PFAS-onderzoeken publiek beschikbaar. Later zullen deze gegevens uitbreiden met andere boringen, metingen en analyseresultaten uit de bodemonderzoeken.
De kaartlagen onder deze noemer bevatten voornamelijk deelinventarissen uit het Grondeninformatieregister of andere inventarisaties van locaties waarbij er een mogelijk risico is op bodemverontreiniging. Zo is er een kaartlaag van stortplaatsen. Die bestaat uit alle gronden waarvoor stortactiviteiten gekend zijn in het Grondeninformatieregister van de OVAM. Ook de laag met brandweeroefenterreinen zien we als risicolocaties voor PFAS-verontreiniging.
In sommige gevallen kunnen er gezondheidsrisico's gepaard gaan met een bodemverontreiniging. In deze gebieden vragen we daarom verhoogde aandacht voor mogelijke bodemverontreiniging bij het gebruik van de bodem. Dit gaat over volgende gebieden:
De bodemverontreinigingsverkenner geeft u een eerste beeld van de verontreinigingstoestand in uw omgeving. U kan zien op welke gronden er (voormalige) risico-inrichtingen gevestigd zijn, waar er een bodemonderzoek is uitgevoerd en op welke gronden ook effectief een bodemverontreiniging is gevonden. U kan ook zien voor welke locaties er nog vervolgacties nodig zijn. U krijgt dus een ruimtelijke samenvatting van de informatie over bodemverontreiniging die bij de OVAM gekend is.
Als u graag meer gedetailleerde informatie krijgt over een onderzoek, verontreiniging of een grond, kan u terecht in de bodemverontreinigingsfiche. Dit kan door te klikken op een bepaalde grond in de verkenner (zie "Laag bodemverontreinigingsfiche"). In de fiche is volgende informatie opgenomen:
Het bodemattest vermeldt alle relevante gegevens die de OVAM over de grond kent. Het informeert de koper van een grond over de bodemkwaliteit. Voor het sluiten van een overdrachtsovereenkomst van een grond, zowel een risicogrond als een niet-risicogrond, is een bodemattest noodzakelijk. Meer informatie over het bodemattest vindt u op de website van de OVAM.