Welke kaarten combineer ik best in de DOV-verkenner ?

Hoe kom ik op het juiste adres ?

De meest eenvoudige manier om in te zoomen naar een bepaald adres is gebruik te maken van de zoekbalk bovenaan. Je begint het adres in te tikken en klikt vervolgens op de juiste suggestie die eronder verschijnt.

Je kan ook gebruik maken van de zoomknop  

Indien je beschikt over de coördinaten kan je ook op de knop  klikken en vervolgens de XY-coördinaten ingeven.

Hoe vind ik de eerste watervoerende laag ?

De meest eenvoudige manier om op zoek te gaan naar de watervoerende lagen in de ondergrond is gebruik te maken van de Virtuele boring.

Je klikt op het icoontje van de Virtuele Boring: . Je vindt dit bovenaan links van het kaartbeeld; het is de tweede knop van rechts: .

Door erop te klikken, activeer je de knop (waardoor de knop donkerder en geel omkaderd wordt). Vervolgens klik je op een punt naar keuze op de kaart.

In het deelscherm dat onder de kaart verschijnt, zie je de opeenvolging van de watervoerende lagen (aquifers) en de grondlagen die weinig doorlatend zijn (de aquitards).

Een aquifer is een watervoerende laag in de ondergrond (bv. zand). Een aquitard is een relatief slecht waterdoorlatende laag (bv. een kleipakket).

Links van de kolom zie je op verschillende dieptes 2 getallen. Het linkse getal geeft aan op welke diepte onder het maaiveld de boven- en onderkant van een hydrogeologische laag zit. Het rechtse getal geeft de diepte van de lagen uitgedrukt in mTAW (TAW = Tweede Algemene Waterpassing = het gemiddelde zeeniveau bij eb in Oostende).

Aan de hand van de virtuele boring in bovenstaand voorbeeld kan je dus besluiten dat er op die plaats 3 watervoerende lagen voorkomen. De eerste watervoerende laag komt voor in de Quartaire Aquifersystemen (HCOV-code 0100), een laag die op die plaats op basis van het HCOV-model een dikte van 3,8m heeft.

Meer toelichting omtrent de virtuele boring vind je in het hoofdstuk "virtuele boring" van de algemene handleiding van de DOV-verkenner.

Hoe vind ik grondwatermetingen in mijn buurt ?

Bij "Kaartbeeld instellen" (linkerkolom) zie je dat in het themaloket "Freatisch grondwater" de te gebruiken kaartlaag “Grondwaterlocaties met metingen” al aan staat. Om actuele grondwaterstanden op te zoeken zijn de meetputten met minstens één peilfilter en met actuele metingen het meest interessant.

Als je onder de kaartlaag klikt op "Legende", zie je door welke symbooltjes deze meetpunten op de kaart worden weergegeven. 

Je dient dus op zoek te gaan naar de blauwe ruitvormige symbolen in je buurt. Mogelijk moet je hiervoor een beetje uitzoomen. Hiervoor klik je één of meerdere keren op het minteken op de schaalbalk links bovenaan. Het kan even duren voor de meetpunten op de kaart verschijnen.

1) Meting van de grondwaterstand in de buurt ?

De grootte van de symbolen geeft aan welke meetpunten je de meest recente gegevens verschaffen: hoe groter, hoe recenter de beschikbare grondwaterstanden. 

Alvorens je gaat klikken op één van de grondwaterlocaties om de informatie te visualiseren, dien je ervoor te zorgen dat de “i” knop geactiveerd is.

Als dit zo is, is deze knop wat donkerder dan de andere knoppen en geel omkaderd: .

Indien dit niet zo is, dien je eerst even op de “i”-knop te klikken. Vervolgens klik je op één van de blauwe symbolen (de grondwaterlocaties).   

Onderaan de kaart verschijnt nu een deelscherm “Resultaten van de doorprik”:

Als je klikt op "Putgrafiek" dan krijg je een uitgebreide tijdsreeks van stijghoogtemetingen. De seizoenale variaties in de stijghoogte van het grondwater vallen meteen op. Je kan de begin- en einddatum van de tijdsreeks aanpassen om bv. enkel de meest recente gegevens te zien te krijgen. 

De stijghoogtemetingen die je kunt aflezen uit de putgrafiek zijn uitgedrukt in mTAW, met andere woorden ten opzichte van de zeespiegel. Het is vaak handiger om deze metingen ten opzichte van het maaiveld te hebben. Hiervoor raadpleeg je best het stijghoogterapport.

Op p. 1 van dit stijghoogterapport vind je dezelfde grafiek als hierboven en kan je aflezen dat het maaiveld zich op 50.54 mTAW bevindt. 

Vanaf p. 3 van het rapport vind je de peilmetingen in tabelvorm terug. In de 2^e kolom vind je de diepte waarop het grondwater gevonden wordt, uitgedrukt in ‘m onder referentie’, met ander woorden: in meter onder het maaiveld. 

2) Meerdere metingen van de grondwaterstand in de buurt ?

Je kan ook meerdere grondwaterlocaties met metingen tegelijk selecteren, bijvoorbeeld alle meetpunten in een bepaalde gemeente. Hiervoor moet je via de knop "Kaartlagen kiezen" onder het tabblad "Andere" bij "Administratieve grenzen" de Gemeentegrenzen aanvinken. Vervolgens klik je op "Selecteer gebied" en je kiest voor "Andere kaartlaag". In het scherm dat links verschijnt, selecteer je nu de kaartlaag "Gemeenten" en je klikt in het kaartbeeld op de gemeente(n) van je keuze. Eventueel kan je ook nog een buffer instellen zodat je tot een stukje buiten de gemeentegrens kan zoeken naar gegevens.  

In de tabel kies je er vervolgens voor om de resultaten van de kaartlaag "Grondwaterlocaties met metingen" weer te geven. 

Het woord "Stijghoogterapport" is telkens een hyperlink. Door erop te klikken wordt het rapport geopend.

Voor elk van de grondwaterlocaties vind je in het rapport enerzijds een stijghoogtegrafiek (let op: de dieptes zijn uitgedrukt in mTAW) en anderzijds een meetreeks.

[1] De Tweede Algemene Waterpassing (TAW) is de referentiehoogte waartegenover hoogtemetingen in België worden uitgedrukt. Een TAW-hoogte van 0 meter is gelijk aan het gemiddeld zeeniveau bij laagwater te Oostende. De Tweede Algemene Waterpassing werd uitgevoerd tussen 1947 en 1968 en wordt onderhouden door het Nationaal Geografisch Instituut.

4) Metingen van de grondwaterkwaliteit in de buurt ?

Wanneer je geïnteresseerd bent in de grondwaterkwaliteit van het freatisch grondwater kan je de analysegegevens ter hoogte van de meetpunten gaan opzoeken.

Je vertrekt van de meetpunten van het freatisch meetnet die je in de kaart hebt gevisualiseerd en die je ook ziet opgelijst bij de zoekresultaten

Het woord "Stijghoogterapport" is telkens een hyperlink. Door erop te klikken wordt een pdf-bestand geopend.

In dit rapport vind je de analyseresultaten doorheen de tijd van de fysico-chemische parameters, kationen, anionen en zware metalen in het grondwater.   

Deze analysegegevens worden gegeven voor de verschillende filters van het grondwatermeetpunt die zich op verschillende dieptes bevinden. Op de eerste pagina van het analyserapport vind je de diepte van de onderkant van deze filters terug. Bijvoorbeeld:

3) Wil je verder werken met metingen ? Dan kan je deze ook downloaden.

Eens je in de DOV-verkenner hebt gevonden over welke meetpunten je informatie wilt hebben,
kan je de peilmetingen en kwaliteitsanalyses ook downloaden in een zip-bestand met csv-files.
Je kan enkel de metingen downloaden waar je de juiste rechten voor hebt, zo zijn bvb. de onttrekkingen niet publiek beschikbaar.

Zo kan je de data gebruiken om zelf verdere verwerkingen op te doen.

• Hiervoor selecteer je de meetlocaties uit de kaartlaag 'Grondwatermeetnetten' in je zoekresultaten.
• Vink de zoekresultaten aan die je wil downloaden of klik op 'Selectie' en maak zo je keuze.
• Klik op 'acties' en kies 'Download selectie'.
• De keuze 'Download filtermetingen als ZIP' geef je een zip-bestand met 4 csv-bestanden.

Deze kan je openen in Excel en vervolgens kan je verder werken met de cijfers.

Hoe vind ik grondwaterwinningen in de buurt ?

In het Themaloket "Freatisch grondwater" staat de te gebruiken kaartlaag “Grondwatervergunningen (huidige)” al aan.

De grootte van de icoontjes geeft aan voor hoeveel m³ de grondwaterwinning vergund is.
Een grondwaterwinning kan bestaan uit verschillen grondwaterputten in dezelfde watervoerende laag (Aquifer met dezelfde HCOV-code).

Dit zie je ook in de legende.
De legende visualiseren doe je door te klikken op “Kaartbeeld instellen”. Vervolgens klik je bij de betreffende kaartlaag op het pijltje dat net voor het woord “legende” staat.

Deze gegevens kunnen je ook informatie verschaffen over op welke diepte er grondwater aangetroffen wordt in de ondergrond.

Als je klikt op één van de vergunningen krijg je bij resultaten voor de doorprik heel wat informatie over de betreffende grondwatervergunning, onder meer ook de vergunde diepte.

Via de selectieknoppen is het ook mogelijk meerdere vergunningen tegelijk te selecteren. Waarna de selectie gericht verder verfijnd kan worden, bv. alleen de winningen tot een bepaalde diepte of in een bepaalde watervoerende laag.

Op de selectie kan een berekening uitgevoerd worden.

Heel snel vind je dan bv. min, max of gemiddelde van de vergunde diepte of het vergund debiet.

Wat kan de grondwaterstandindicator me vertellen?

De Grondwaterstandindicator is een kaartlaag met meetpunten die een beeld geeft van de huidige stijghoogte van het grondwater ten opzichte van het verleden.
Elke maand wordt er een nieuw rapport gepubliceerd: de actuele grondwaterstandindicator.

Je kan de kaartlaag toevoegen aan je themaverkenner door onderaan te klikken op > Kaartlagen kiezen.
Dan kies je voor Grondwater > Grondwateronderzoek > en vink je de laag "Grondwaterstandindicator freatisch grondwater voor de tijd van het jaar (meest actueel)" aan.

Bij de grafiek zie je of de grondwatertrend dalende/stijgende is. En de kleurtjes tonen wat de toestand is van de huidige metingen t.o.v. de metingen van de laatste 30 jaar.

Het grondwaterpeil fluctueert doorheen het jaar. Gewoonlijk wordt het minst diepe punt bereikt eind maart en het diepste eind september. Daarnaast varieert het grondwaterpeil van jaar tot jaar. Het waterpeil dat bijvoorbeeld eind maart bereikt wordt, is afhankelijk van de weerscondities in de periode die eraan vooraf gaat en die weerscondities zijn elk jaar lichtjes anders.

Als je op een punt van de grondwaterstandindicator klikt, kan je een grafiek opvragen die je de toestand van het grondwater toont voor de tijd van het jaar.

Extra informatie

Op deze pagina staat ook nog heel wat achtergrondinformatie over de grondwaterstand.
En hoe je een indicatie kan krijgen van de gemiddelde grondwaterstand op een plaats via DOV.
In dit document staat ook extra informatie rond ‘infiltratie'.