Algemeen
De juridische en beleidsmatige randvoorwaarden over de voorgenomen activiteit en over het studiegebied worden beschreven in het startdocument. Dit is een belangrijke processtap in de opmaak van een MER. De juridische en beleidsmatige randvoorwaarden zijn de uitgangspunten voor de selectie van alternatieven, het bepalen van de referentiesituatie en de ontwikkelingsscenario's, maar ook (en vooral) voor het beoordelen van de milieueffecten.
Er dient enerzijds getoetst te worden aan de bestaande wetgevingen (juridische randvoorwaarden) en anderzijds aan beleidsinitiatieven. Juridische randvoorwaarden kunnen criteria leveren die van belang zijn voor de effectbeoordeling. Ongeacht het gegeven dat het bij de beleidsmatige randvoorwaarden gaat om niet-juridische afdwingbare visies, geven ze toch aan hoe de bestaande wetgeving in de toekomst kan evolueren. Zij kunnen zo ook deel uitmaken van het beoordelingskader voor het beoordelen van bepaalde effectgroepen.
Het is belangrijk om vooraf voor een geplande activiteit de van toepassing zijnde juridische en beleidsmatige randvoorwaarden (het kader waarbinnen zal worden gewerkt) te kennen. Het beschrijven van de juridische randvoorwaarden is ook van belang voor het bepalen van wettelijke verplichtingen als de voorgenomen activiteit zou uitgevoerd worden.
Wat betreft de rol van het onderdeel juridische en beleidsmatige randvoorwaarden is er geen onderscheid tussen plan- en project-MER. Ook bij ontheffingsnota's en screeningsnota's kan het relevant zijn om informatie over de juridische en beleidsmatige randvoorwaarden op te nemen. Dit hoeft niet in de matrixvorm (zie verder) die meestal in een MER gebruikt wordt; het kan ook als onderdeel van de tekst.
De nadruk moet liggen op de relevante locatiegebonden randvoorwaarden, eerder dan op het volledige juridische en beleidsmatig kader. Voorbeelden van dergelijke lokale randvoorwaarden zijn bestemmingsplannen, ligging tegenover speciale beschermingszones, grondwaterbeschermingsgebieden, …
Voorbeeldtabellen voor weergave van juridische en beleidsmatige randvoorwaarden
In onderstaande tabellen worden - louter informatief en niet limitatief - enkele voorbeelden gegeven van een aantal mogelijk relevante juridische randvoorwaarden en beleidsmatige randvoorwaarden in relatie met project- of plan-m.e.r. In het startdocument, het project- of plan-MER zelf zal de relevantie van de juridische en beleidsmatige randvoorwaarden verder toegelicht en meer uitgebreid besproken worden in de verschillende relevante hoofdstukken en milieudisciplines. Noot: de tabellen zijn (nog) niet geactualiseerd sinds 2015.
Tabel Juridische randvoorwaarden [voorbeelden]
Randvoorwaarde | Inhoudelijke beschrijving | Bespreking relevantie | Discipline(s) |
|---|---|---|---|
Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening (VCRO) | De VCRO omvat bepalingen inzake de organisatie van de ruimtelijke ordening in Vlaanderen, inzake planologie, stedenbouwkundig vergunningenbeleid en -handhaving. De Codex voorziet onder meer in de opmaak van structuurplannen op drie niveaus (gewestelijk, provinciaal en gemeentelijk) en legt de bevoegdheden van de genoemde beleidsniveaus vast. Ruimtelijke uitvoeringsplannen (RUP's) werken de algemene afspraken van het ruimtelijk structuurplan juridisch verder uit en komen in de plaats van plannen van aanleg en gewestplannen. | xxx | xxx |
VLAREM I-II-III | VLAREM I behandelt de milieuvergunningsplicht en omvat een lijst met hinderlijke inrichtingen. | xxx | xxx |
In VLAREM II zijn de milieuvoorwaarden, gekoppeld aan de vergunning tot exploitatie van een hinderlijke inrichting opgenomen. | xxx | xxx | |
VLAREM III bevat de algemene en sectorale voorwaarden die enkel van toepassing zijn voor GPBV-installaties. | xxx | xxx | |
Decreet betreffende de bodemsanering en de bodembescherming (27 oktober 2006) en VLAREBO | Het Bodemdecreet voorziet in een regeling voor de identificatie van verontreinigde gronden, een grondinformatieregister, een regeling voor nieuwe en voor historische bodemverontreiniging en een bijzondere regeling voor grondverzet. | xxx | xxx |
Decreet Integraal Waterbeleid (18 juli 2003) | Er wordt gestreefd naar het gecoördineerd en geïntegreerd ontwikkelen, beheren en herstellen van het watersysteem zodat het voldoet aan de kwaliteitsdoel-stellingen voor het ecosysteem en aan het huidige multifunctioneel gebruik. | xxx | xxx |
| ... | ... |
Tabel Beleidsmatige randvoorwaarden [voorbeelden]
Randvoorwaarde | Inhoudelijke beschrijving | Bespreking relevantie | Discipline(s) |
|---|---|---|---|
Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen | Geeft een visie op de ruimtelijke ontwikkeling van Vlaanderen en legt de krachtlijnen vast van het ruimtelijk beleid naar de toekomst. | xxx | xxx |
| Vlaams Luchtbeleidsplan | xxx | xxx | |
| Vlaams Klimaatplan | xxx | xxx | |
Landschapsatlas | De landschapsatlas is volgens de definitie in het Onroerenderfgoeddecreet (hoofdstuk 2, artikel 2.1, 34°) "de inventaris van de relicten van de traditionele landschappen waarin de landschapskenmerken weergegeven worden als ze een erfgoedwaarde hebben". De landschapsatlas bevat met andere woorden waardevolle relicten, zowel gebieden als elementen, die getuigen van het vroegere landschap. | xxx | xxx |
| ... | ... |
Tips en aandachtspunten
- Het is belangrijk om in de beginfase van het onderzoek na te gaan wat de juridische en beleidsmatige randvoorwaarden zijn en wat de implicaties hiervan zijn. Informatie in dit verband kan onder meer gevonden worden in de discipline- en activiteitenspecifieke richtlijnenboeken.
- Juridische en beleidsmatige randvoorwaarden zijn aan veranderingen onderhevig. Het is dus van belang om er over te waken dat steeds de meest recente versie van wetgeving en beleidsdocumenten in het MER wordt opgenomen. Ook dient aandacht te worden besteed aan eventuele ontwerpteksten van nieuwe wetgeving en beleidsdocumenten en/of voorstellen tot wijzigingen die implicaties kunnen hebben op het onderzoek.
- Juridische en/of beleidsmatige randvoorwaarden kunnen best gestructureerd worden per discipline, waarbij telkens de meest belangrijke randvoorwaarden bovenaan geplaatst worden. Enkel de wetten/decreten/uitvoeringsbesluiten of beleidsnota's die relevant zijn voor het specifieke plan of project dienen opgesomd te worden. Europese regelgeving die reeds is omgezet in Vlaamse (bijvoorbeeld Kaderrichtlijn Water, Habitatrichtlijn, …) hoeft vaak niet apart vermeld te worden. Wetgeving met betrekking tot vb. luchtkwaliteit hoeft niet opgelijst te worden als luchtvervuiling geen aandachtspunt is.
- Het louter opsommen van randvoorwaarden heeft weinig zin: bij elk decreet, besluit of beleidsnota dient de reden vermeld te worden waarom het relevant is voor het plan of project en het MER.
- Indien relevant dienen de juridische en/of beleidsmatige randvoorwaarden met ruimtelijke implicaties op kaart aangeduid te worden – zoals bijvoorbeeld de ligging van een plan of project ten opzichte van een habitatrichtlijngebied of overstromingsgebied.
- De bespreking van de randvoorwaarden dient beknopt te zijn, en er dient in te worden doorverwezen naar de relevante discipline(s) of het onderdeel van het MER (of de MER-documenten) waar dit verder besproken wordt.