In de eerste plaats moet het de bedoeling zijn om spaarzaam om te gaan met water, zeker in droogteperiodes, omdat ook het grondwater niet oneindig beschikbaar is.
Voor laagwaardige toepassingen (toiletspoeling, auto wassen, tuin, wasmachine, …) wordt het gebruik van regenwater aanbevolen.
Het nuttig gebruiken van regenwater is één van de sleutelfactoren naar een efficiënt en duurzaam waterbeleid. Pas daarna kan er overwogen worden om toch een grondwaterput te boren en grondwater te gebruiken.
De waterwegwijzer van VMM helpt je op weg om duurzaam om te springen met water in en rond je woning.
Wettelijke verplichtingen
let op:
op 08/04/2025 gaat er nieuwe wetgeving in voege: de VLAREM Grondwatertrein. Meer duiding kan je ook lezen in de FAQ Beleidsforum Grondwatertrein - website.pdf
Bij de aanleg van een eigen grondwaterput zijn er een aantal verplichtingen:
- De grondwaterput moet aangelegd worden door een erkend boorbedrijf (indien de put machinaal wordt geboord). Een lijst met erkende boorbedrijven is te vinden op de website van VMM. Zij zullen ook een inschatting kunnen maken hoe diep een grondwaterwinning op jouw locatie best aangelegd wordt.
- De eigenaar/exploitant van de grondwaterwinning is in veel gevallen verplicht om voorafgaand een melding te doen of een omgevingsvergunning aan te vragen (afhankelijk van het onttrokken debiet, de diepte van de put en het wettelijk vastgelegde dieptecriterium ter plaatse). Dit komt omdat de milieuwetgeving (VLAREM) een grondwaterwinning aanduidt als een activiteit met milieu-impact (rubriek 53 op de lijst met ingedeelde activiteiten). Meer informatie hierover kan je vinden op deze webpagina: https://www.dov.vlaanderen.be/page/vlarem-rubriek-538. Voor bedrijven is dit altijd het geval. Als particulier val je echter vaak onder de uitzonderingen van deze rubriek, en moet er geen vergunning worden aangevraagd, noch een melding gedaan.
- De uitzonderingen zijn:
- wanneer het grondwater met een hand-, neus- of voetpomp wordt opgepompt,
- of wanneer het grondwater enkel voor huishoudelijke toepassingen (met een maximum van 150 m³/jaar) wordt gebruikt (verstrenging vanaf 08/04/2025, ongeacht het aantal gedomicilieerden) en de winning buiten beschermingszone type III rond een drinkwaterwinning gelegen is. Wat er onder huishoudelijke toepassingen valt lees je hieronder.
Deze uitzonderingen gelden dus NIET binnen de waterwingebieden en beschermingszones van grondwaterwinningen voor de openbare watervoorziening.
Binnen het waterwingebied en de beschermingszones type I en II zijn boringen (dus ook boringen voor de aanleg van een grondwaterput) van meer dan 2,5 meter diep verboden (tenzij voor productie van drinkwater of bescherming van grondwater).
Binnen beschermingszone type III zijn de voornoemde uitzonderingen met een diepte van meer dan 2,5 meter wél ingedeeld en moet je een vergunningsaanvraag of melding voor rubriek 53.8 indienen bij de overheid.
- Er moet ook een debietmeter geplaatst worden op alle grondwaterwinningen. Vanaf wanneer dit verplicht is, lees je bij de FAQ: wanneer moet er een debietmeter geïnstalleerd worden op een grondwaterwinning.
- Er moet zowel voor de vergunnings/meldingsplichtige als voor diegene die uitgezonderd zijn van vergunning (volgens VLAREM) steeds een melding van eigen waterwinning worden gedaan bij de dienst heffingen van de Vlaamse Milieumaatschappij.
- Daarnaast moet je ook jaarlijks een heffing betalen op de waterverontreiniging. Je maakt immers ook gebruik van het rioleringsnetwerk. Meer informatie is terug te vinden op deze website: https://www.vmm.be/water/heffingen
- Opgelet: voor sommige grondwaterwinningsputten moet u ook een aanvraag tot vergunning of melding doen omdat u een stedenbouwkundige handeling uitvoert die niet vrijgesteld is. U combineert dit dan in één aanvraag of melding, samen met de grondwaterwinning als VLAREM-activiteit. In de meeste gevallen zal een grondwaterput bij een particuliere woning vrijgesteld zijn van vergunning of melding als stedenbouwkundige handeling, maar controleer dit voor uw situatie, en neem contact op met de gemeente bij vragen. Voor vragen over omgevingsvergunningen, meldingen en vrijstellingen, of het indienen van een omgevingsvergunningsaanvraag of melding bij de overheid, en over kan je terecht op de webpagina van het Omgevingsloket: https://www.vlaanderen.be/omgevingsvergunning.
Grondwaterwinningen en drinkwater
Leidingwater is altijd veilig drinkwater : het voldoet aan strenge eisen en de kwaliteit wordt frequent opgevolgd. Wil je toch putwater gebruiken om te drinken, om voedsel te bereiden en voor je hygiëne, dan moet je putwater voldoen aan de drinkwaterkwaliteitseisen. Algemene informatie is te vinden via https://vmm.vlaanderen.be/beleid/waterbeleid/drinkwater/kwaliteit.
Indien je woning/verblijf niet aansluitbaar is op het openbaar leidingwaternet kan je gebruik maken van de gratis putwateranalyse van de VMM. De meer technische gegevens zijn ontsloten via https://vmm.vlaanderen.be/beleid/waterbeleid/drinkwater/eigen-waterleverancier.
Analyse van de resultaten naar drinkbaarheid gebeurt door het Agentschap Zorg en Gezondheid (drinkwater@vlaanderen.be ).
Wil je je steentje bijdragen voor een beter milieu, lees dan deze tips? Je kan heel wat zelf doen. Alle kleine beetjes vormen één grote inspanning en dat maakt echt het verschil!
Om te weten te komen op welke diepte er op jouw perceel “goed” grondwater is voor de toepassing waarvoor jij het water wenst te gebruiken, moet de situatie op die plaats in detail bekeken worden.
Op deze pagina kan je informatie vinden over hoe je de eerste watervoerende laag op een bepaalde plek kan bepalen met behulp van de DOV-website: Hoe bepaal je de grondwaterstand op een bepaalde locatie?
Wat wordt begrepen onder huishoudelijke toepassingen?
- Onder huishoudelijke toepassingen vallen gebruiksdoeleinden zoals die voorkomen bij normale huishoudelijke activiteiten bij particuliere wooneenheden (definitie in VLAREM, art 1.1.2).
De term “huishoudelijke doeleinden” wordt gebruikt in uitzondering b. bij rubriek 53 op de lijst met ingedeelde activiteiten (bijlage 1 bij VLAREM II).
Een grondwaterwinning tot maximaal 150 m³ per jaar, waarvan het water uitsluitend voor huishoudelijke doeleinden wordt gebruikt gelegen buiten beschermingszone type III rond een drinkwaterwinning, is niet ingedeeld.- ZIJN GEEN HUISHOUDELIJKE TOEPASSINGEN:
- Grondwaterwinningen die deel uitmaken van een IIOA (ingedeelde inrichting of activiteit - i.e. diegene die voor het geheel van de exploitatie over een omgevingsvergunning of aktename beschikken voor het milieuluik) zijn in de regel ingedeeld en vallen niet onder de uitzondering b (bij Rubriek 53 van Bijlage 1: indelingslijst VLAREM II). Deze worden dus NIET aanzien als huishoudelijke toepassingen. Enkele voorbeelden: het winnen van grondwater voor het sanitair/douche in een bedrijf, gebruik in de bedrijfsrefter, reinigen van kantoren, bedrijfsruimten en stallen.
- Het vullen van een vijver met waterdoorlatende wanden (dus zonder folie) in de tuin wordt NIET aanzien als een huishoudelijk doeleinde.
- Collectieve studentenvestigingen worden niet beschouwd als een particuliere wooneenheid. Een grondwaterwinning bij dergelijke voorzieningen valt dus NIET onder de uitzondering b bij rubriek 53.
- Grondwaterwinning voor het houden van boerderijdieren wordt niet als huishoudelijke toepassing beschouwd als:
- het aantal dieren is hoger is dan de indelingsgrens in VALREM,
of - de wei grenst niet aan de woning van de particulier,
of - er is een (semi)publiek karakter (bv. kinderboerderij),
of als er een commerciële activiteit aan gekoppeld is (vb. verkoop van dierlijke producten of eigenaar vraagt entreegeld).
- het aantal dieren is hoger is dan de indelingsgrens in VALREM,
- ZIJN WEL HUISHOUDELIJKE TOEPASSINGEN:
- Het gebruik van grondwater voor het verzorgen van huisdieren of een beperkt - niet vergunningsplichtig - aantal boerderijdieren kan hier ook onder vallen, indien de weide grenst aan de woning, en er geen sprake is van (semi)publiek karakter (bv. kinderboerderij) of als er een commerciële activiteit aan gekoppeld is (vb. verkoop van dierlijke producten of eigenaar vraagt entreegeld).
- De activiteit moet gekoppeld zijn aan een private woongelegenheid. Een wei met hobbydieren die niet grenst aan de woning, waar een grondwaterwinning aanwezig is, valt niet onder de uitzondering. Analoog bij moestuinen (bvb. volkstuinen) die niet bij een woning horen. Een suggestie in zo’n geval kan zijn om een hand-, voet- of neuspomp te gebruiken.
- Het sproeien van de tuin of het vullen van een zwembad, of zwemvijver (afgewerkt als een ondoordringbare kuip) bij een particuliere woning kan ook aanzien worden als een huishoudelijk doeleinde.
- Bij woningen met een gedeelde functie waar het grondwater deels gebruikt wordt voor huishoudelijke doeleinden in een commerciële context maar buiten de intrinsieke commerciële activiteit (vb. thuiskantoor waarbij klanten het toilet mogen gebruiken, wordt dit ook aanzien als huishoudelijke toepassing.)
- Indien de IIOA louter dient voor particulier gebruik (vb. een stookolietank voor de verwarming van de woning, een Koude-Warmte Opslag bij een woning) is de winning van grondwater die gebruikt wordt in het huishouden wel een huishoudelijke toepassing.
- ZIJN GEEN HUISHOUDELIJKE TOEPASSINGEN: